Pasif Ankraj (Zemin Çivisi) Yapım Yöntemi

Bu yapım yöntemi, geçici ve kalıcı, pasif ankraj imalatı için gerekli uygulama tekniği, makine, ekipman ve malzemenin seçimi, hazırlanması ve yerleştirilmesi yöntemlerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Çalışma Sahasının Hazırlanması
İnşaat sahası ve yolları makine ve personelin verimli çalışarak planlanan günlük imalat miktarlarının yapılabilmesi ve imalat kalitesine ulaşılabilmesi için düzgün ve kuru tutulmalıdır.
Delgi makinesi, paletli vinç, beton mikseri, beton pompası ve sair ağır iş makinelerinin on cm ’den fazla batmadan çalışmalarına imkan sağlayacak biçimde düzeltilip, sıkıştırılacaktır. Dolgular delme işini zorlaştırmayacak uygun malzemelerle yapılacaktır.
Çalışma sahasında uygun yüzey drenaj sistemi tesis edilerek platformun kuru kalması sağlanacaktır.
Foraj malzemesi ve yer altı suyu sürekli olarak sahadan uzaklaştırılarak çalışma sahasının bozulması önlenecektir.

Zemin Bilgileri
Uygulama projeleri ve yapım yöntemleri zemin raporlarına göre belirlenecektir.

Çevre Bilgileri
Yer altında ve üstündeki delmeyi zorlaştıran beton ve çelik engeller, altyapı kanalları resmi kuruluşlara yazılı tespit yaptırılarak işveren tarafından kaldırılması sağlanacaktır.

Zemin Çivilerinin Yerleştirilmesi ve İmalat Toleransları

Pasif ankrajların zemine işaretlenmesi şantiye sorumlusu tarafından tek tek yapılacaktır.
Pasif ankrajların planda, düşeyde ve eğimindeki sapma miktarları toleransları aşamaz.
Pasif ankrajların yerleştirme sırası daha önce yapılmış olan çivileri yerlerinden yatay ve düşey doğrultularda minimum derecede hareket ettirecek şekilde olacaktır.
Bir çivi bitiminden en az 24 saat geçmeden 1.5m çevresinde delgi yapılmayacak, imalat atlamalı olarak sürdürülecektir.

6.A Geçici Pasif Ankraj (Zemin Çivisi / Kaya Bulonu)

Zemin çivileri, kazı yüzeylerinin tutulması veya şev stabilitesinin sağlanması amacıyla oluşturulan duvar niteliğindeki yapılarda kullanılırlar. Zemin çivilerine ön germe uygulanmaz, dolayısıyla şev hareketi olmadığı sürece çivilere herhangi bir yük gelmemektedir.
Pasif ankraj uygulaması iki isimle anılır:

Zemin çivisi: Zeminde yapılan ve auger-odex boru ile delinen pasif ankrajdır.
Kaya bulonu: Kayada yapılan ve top hammer veya DTH ile delinen pasif ankrajdır.
Zemin çivilerinin nihai taşıma kapasiteleri hesaplanırken ve uygulanırken emniyetli ve efektif sonuçlar alınması için aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:

Zemin çivilerinin toprak veya kaya ile aderansı,
Yatak tabanının durumu ve zemin çivisinin çevreleyen toprağın/kayanın nitelikleri,
Zemin çivisine etkiyen üst tabaka gerilmesi,
Zemin çivisi ebatları,
Enjeksiyon basıncı ve enjeksiyon miktarı,
Zemindeki suyun durumu, deşarjı,

6.B Kalıcı Pasif Ankraj
Şev stabilitesi veya kazı yüzeyinin uzun süre veya daimi kalması gerekiyorsa pasif ankraj imalatına ilave tedbirler eklenir. Uzun süre çalışması istenen pasif ankrajın, kalıcı olabilmesi korozyondan korunabilmesi ile mümkündür.
Kalıcı pasif ankrajda donatının üzerine spiral hortum (oluklu PVC) geçilerek, su ile teması kesilir. Spiral hortumun içine çimento enjeksiyonu doldurularak, kuyuya indirilmeden sudan korunma tedbirleri alınmış olur. Eğer dışarıda hazır bekleyen pasif ankraj, hemen kuyuya atılacaksa veya enjeksiyon priz süresi taze ise spiral içindeki enjeksiyonda kırıklar oluşabilir. Dolayısıyla spiralin iki ucu bantlanarak, kuyuya yerleştirildikten sonrada çimento enjeksiyonu verilebilir. Bu durumda önce spiralin içi doldurulur, sonra dışarıdaki enjeksiyona devam edilir. (ikinci bir hortumla enjeksiyon verilişi hızlandırılabilir.) Kuyu ağzından temiz enjeksiyon gelene kadar devam edilmelidir.
Kalıcı pasif ankraj için ikinci korunma tedbiri delik dışında kalan kısımların hava ve sudan korunmasıdır. Bunun için donatı başına özel gres sürülür, anti-pas ile kaynaklı yerler plaka ve ankraj başı boyanır. Delik dışı imalatlar (ankraj başı) püskürtme beton veya baş (kafa) betonu ile tamamen kaplanır. Eğer açıkta kalıyorsa antipas ve grese ilave olarak gresörlüklü ankraj kafa kutusu ile üzeri kapanır. Böylece ankraj kafasının hava-su ile teması kesilmiş olur. Ankraj kafa kutusunun kaynakla veya silikon ile plaka üzerindeki izolasyonun iyi yapılmasına dikkat edilmelidir.

7. Delgi Metotları
Çivilerinin deliklerinin açımında izlenecek metot, kullanılacak ekipman ve yararlanılacak malzemeler direkt olarak zemin çivisi imalatının yapılacağı zemindeki toprak ve kaya özelliklene bağlıdır. Bu tür gerekli teknik bilgilerin toplanıp irdelenmesi sonunda aşağıda listelenen delgi metotlarından birinin kullanılmasına karar verilir
a ) Burgu{auger}kullanılarak delgi (hava gerekebilir.)
b ) Kaya matkabı {rock bit}ile delgi (hava veya su gereklidir.)
c ) Üstten vurmalı çekiç {top hammer}ile delgi (hava gereklidir.)
d ) İçten vurmalı çekiç {down the hole hammer}ile delgi (hava veya köpük gereklidir.) (Bu metot kayayı delmede kullanılır.)
e ) Odex ile delgi (Aşırı yüklenmiş zeminlerde uygulanabilir.Üstten vurmalı çekiç ve DTH çekiç versiyonları mevcuttur.)
f) Sondaj kılavuzu borusu (muhafaza borusu) {casing}ile delgi [ Bu sistemde muhafaza borusu delik çeperlerindeki olası bir çökmeyi engellediği gibi ayrıca da matkap/burgu ucunun ilerlemesini kolaylaştırır. Kılavuz zarf borunun dönüş istikameti, döner matkap ucunun dönüş istikametinin tersinedir.] Çivi için açılmış olan sondaj deliklerinde kök kısmının ayrıca büyütülmesi ve düzenlenmesi işlemi daha sonra uygulanan bir delgi işlemidir. Bu metot killi zonlarda zemine aktarılan çivi gerilme kuvvetini pekiştirmek için kullanılır.

8. Pasif Ankrajın Hazırlanması

Pasif ankrajlar, polietilen enjeksiyon hortumları ve hava delikleri ile teçhizatlı, zemin çivisi delgisi içerisinde merkezlemeyi sağlayıcı ortalayıcı ile donatılmış, çapı proje yüküne göre belirlenen bir adet STIII (akma değeri, 4200kN/mm² olan) yapı çeliğinden oluşur. Kalıcı pasif ankrajlar korozyona karşı oluklu PVC kanallar ile korunmuştur. Duvarla bağlantıları başlık plakalarıyla sağlanır.

9. Pasif Ankraj Donatısının Yerleştirilmesi

Pasif ankraj donatısı, tazyikli çimento enjeksiyonu ile yıkanmış ve temizlenmiş deliklere yerleştirilir. Killi zeminlerde delgi sırasında su kullanılması taşıma gücünde azalmaya yol açabilir, çimento enjeksiyonunun sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir.

10. Enjeksiyon
Zemin çivilerinin zemine bağlanmasında (yapışmasında) en gelişmiş ve en efektif olan metot zemin çivi donatısı çeperine çimento enjeksiyonu püskürtülmesidir. Enjeksiyon, zemin çivisi için korozyona karşı güvenilir bir koruma hem de yeterli derecede bir tutunma mukavemeti sağlayacaktır.
En temel enjeksiyon malzemeleri PÇ42.5/32.5 portland çimentosu ve sudur. Ancak bazı hallerde katkı malzemeleri kullanılabilir. Enjeksiyon karışımı 1/2 oranında ( 50 kg. su / 100 kg. çimento ) olduğunca yüksek kıvamlı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
Zemin çivisi seti deliğe yerleştirilmeden önce birincil iç enjeksiyonlama yapılacaktır. Kalıcı pasif ankraj imalatında bu işlem, setin deliğe yerleştirilmesinden hemen önce tamamlanmış olmalıdır. İkincil enjeksiyonlama, birincil enjeksiyonun, setin kuyuya yerleştirilmesi sırasında zarar görmeyeceğinden emin olunacak kadar beklendikten sonra yapılmalıdır. İkincil enjeksiyonlamada ilk önce delik içerisi enjeksiyonla tamamen doldurulacak, kuyu içerisinde kalmış döküntü malzemenin delik ağzından dışarı atılması sağlanacaktır.

11. Kayıtların Tutulması ve Raporlama
Pasif ankraj uygulaması sırasında şantiyede günlük olarak Günlük Şantiye Çalışma Raporu doldurulacaktır.

İmalatların Kontrolu
İmalatların kalite kontrolu “Ölçme ve İmalat Kalite Kontrol İşleri”ne, kullanılan malzemelerin kalite kontrolu ise “Malzeme Kabul Kriterleri”ne uygun olarak yapılacaktır.