Püskürtme Beton Yapım Yöntemi

Bu yapım yöntemi, geçici iksa işlerinden püskürtme beton uygulama tekniği, malzeme seçimi, hazırlama ve kullanma yöntemlerini anlatmak amacıyla hazırlanmıştır.
İmalat “TS 11747 Püskürtme Beton (Shotcrete) Yapım, Uygulama ve Bakım Kuralları” normuna uygun olacaktır.

Çalışma Sahasının Hazırlanması
İnşaat sahası ve yolları makine ve personelin verimli çalışarak planlanan günlük imalat miktarlarının yapılabilmesi ve imalat kalitesine ulaşılabilmesi için düzgün ve kuru tutulmalıdır.
Delgi makinesi, paletli vinç, beton mikseri, beton pompası ve sair ağır iş makinelerinin on cm ’den fazla batmadan çalışmalarına imkan sağlayacak biçimde düzeltilip, sıkıştırılacaktır. Dolgular delme işini zorlaştırmayacak uygun malzemelerle yapılacaktır.
Çalışma sahasında uygun yüzey drenaj sistemi tesis edilerek platformun kuru kalması sağlanacaktır.
Foraj malzemesi ve yer altı suyu sürekli olarak sahadan uzaklaştırılarak çalışma sahasının bozulması önlenecektir.

3. Zemin Bilgileri
Uygulama projeleri ve yapım yöntemleri zemin raporlarına göre belirlenecektir.

Çevre Bilgileri
Yer altında ve üstündeki delmeyi zorlaştıran beton ve çelik engeller, altyapı kanalları resmi kuruluşlara yazılı tespit yaptırılarak işveren tarafından kaldırılması sağlanacaktır.

Yüzey Hazırlığı
Uygulama yapılacak yüzey önce temizlenmelidir. Püskürtme beton yapılırken yüzeyde herhangi bir yer altı suyu akıntısı var ise önce burası çimento pastası, harç ya da enjeksiyon yoluyla tıkanacaktır. Su akıntısı yoğun ise bir boru ile kontrol altına alınabilir. Kaya yüzey önce su püskürtülerek nemlendirilir, sonra püskürtme beton yüzeye mümkün olduğu kadar dik tatbik edilir.

Kuru Karışımın Hazırlanması
Kuru karışıma girecek yaklaşık malzeme miktarları:
352kg Podima sarı kum
340kg Kırma taş
484kg 1 no.lu çakıl 1526 kg/m³
350kg Çimento
%2-4 Sigunit (Çimento ağırlığına oranla)

Uygulama
Püskürtme beton yüklenicinin mevcut ekipmanına göre kuru ya da yaş tip olabilir. Esas olarak karışım oranları geri dönüşü (rebound) en aza indirecek şekilde ayarlanmalıdır. Karışımda minimum 350kg/m³ çimento olması gerektiği bilinmektedir. Ayrıca çakıl çapının 16mm’ den büyük olmaması ve taş tozu karıştırılmasının faydalı netice verildiği deneyimle görülmüştür.
Kuru tip püskürtme beton çalışmasında, mikserle santralden alınan püskürtme beton karışımı, şantiyede püskürtme beton makinesi kullanılarak uygulanır. Mikserin oluklarından makinenin üst kısmındaki haznesine akan kuru karışım, haznenin üzerindeki elekten aşağıya akıtılır. Malzeme akarken üzerine, betonun yüzeye yapışmasını sağlayan “sigunit” malzemesi karışımdaki çimento ağırlığının %2-4’ ü oranında katılır. Sigunit eklenen malzemenin elekten geçip aşağıya inmesi makinenin oluşturduğu titreşim ve makinenin içindeki helezonik yapıyla sağlanır. Bu şekilde makinenin alt haznesine indirilen kuru karışım, püskürtme hortumu ucuna yakın altındaki nozzle aparatı yardımıyla yüzeye yapışacak kadar sulandırılarak kompresörden gelen basınçlı hava etkisi ile uygulama yüzeyine püskürtülür. Kuru karışımdaki su muhtevası ağırlıkça %4’ ü geçmemelidir.
Püskürtme beton uygulamasında, uygulayıcı kişi ile uygulama yüzeyi arasında an az 1.5m mesafe olması gerekmektedir. Uygulama 2 kademeli olarak yapılmaktadır. Uygulama yapılacak yüzey üzerindeki 1.sıra hasırın üzeri püskürtme betonla kaplandıktan bir süre sonra 2.sıra hasırın üzeri de püskürtme betonla kaplanır. İlk uygulama ile ikinci uygulama arasında bir gün beklenirse daha iyi sonuç alınır. 1. ve 2. sıra hasır birlikte yerleştirilerek üzerine bir veya 2-3 sefer püskürtme beton atılabilir.
Kuru ve yaş tip püskürtme betonlar için üretilmiş özel katkı maddeleri kullanılacaktır. Katkı oranı olarak üreticinin püskürtme beton için verdiği ürün bilgileri esas alınacaktır.
Çelik hasırlar projede gösterildiği şekilde ve birleşim yerlerinde en az iki göz bindirme yapılarak yerleştirildikten sonra shotcrete uygulamasına geçilir. Kaya yüzey üzerine önce su püskürtülerek nemlendirilecek ondan sonra püskürtme beton, nozzle yüzeye mümkün olduğunca dik tutularak tatbik edilecektir. Püskürtme hızı ve mesafesi malzemenin geri dönüşünü en aza indirecek şekilde ayarlanacaktır.
Püskürtme beton uygulaması tamamlanan yüzeyde projeye göre veya su boşalma olasılığı olan yerlere barbakan delikleri yeniden açılır veya bırakılmış PVC delik ağzı imalattan sonra temizlenir.

Kayıtların Tutulması Raporlama
Püskürtme beton uygulamasına ait tutulacak kayıtlar, “TS 11747 Püskürtme Beton (Shotcrete) Yapım, Uygulama ve Bakım Kuralları” normuna uygun olacaktır. Ayrıca şantiyede günlük olarak Günlük Şantiye Çalışma Raporu doldurulacaktır.

9. İmalatların Kontrolu
İmalatların kalite kontrolu “Ölçme ve İmalat Kalite Kontrol İşleri”ne, kullanılan malzemelerin kalite kontrolu ise “Malzeme Kabul Kriterleri”ne uygun olarak yapılacaktır.